Zoals je een dag kan zien en beleven als een in- en uitademing (voormiddag en namiddag), zo kan je ook een schooljaar zien als één grote inademing en daarna één grote uitademing.
Een ander woord voor inademing is inspiratie. Uitademing is dan expiratie.
Bij het inademen doe je inspiratie op, bij het uitademen druk je jezelf uit: het is een vorm van expressie. Inspiratie leidt tot inzicht en weten, expiratie tot kunst en wijsheid.
Op die manier kan zo’n lange tijdseenheid beleefd worden als één groot creatief proces.
Daarom is de tijd die nu komen gaat, onmiddellijk voor en na nieuwjaar, de tijd die samenvalt met de langste nachten en de wedergeboorte van het licht, zo gevoelig en bijzonder: we schakelen over van inspiratie op expiratie. We gaan van inademen – een weg naar binnen, van concentratie en stilte – naar uitademen – een weg naar buiten, van ontlading en verlossing.
Het is dan ook niet te verwonderen dat vooral de nachten tussen Kerstmis en Driekoningen beleefd werden als een heilige tijd. Deze periode wordt de ‘twaalf heilige nachten’ genoemd. Het is dan kerstvakantie en iedereen is in deze bezinnings- en feesttijd op zichzelf, in zijn familie en vriendenkring ondergedompeld.
Op school hebben we naar deze periode toegeleefd met de jaarfeesten, in het bijzonder tijdens de vier stappen van de advent en daarna met het intense beleven van de beelden van Kerstmis door de opvoering van het kerstspel van Oberufer.
Alles is nu klaar opdat we het thuis en bij onszelf kunnen waarnemen: de omschakeling van het diepste vasthouden naar het eerste bezield loslaten en de doordrongen bevrijding.
Kerstmis is het geboortefeest van het kind Jezus: het beste wat we vanuit de aarde-krachten kunnen aanbieden, van alles wat we vanaf de zomer en doorheen de herfst in ons verzameld hebben.
Onze herdersgave.
Het is het feest van de ouders, maar ook van de herders, de aarde-mensen bij uitstek.
Driekoningen is het feest van de drie koningen die met kosmische, koninklijke gaven van verre naar ons toekomen.
Het feest van de geboorte van Christus die met zijn kosmische licht – de ster van Bethlehem – naar ons toekomt.
6 januari wordt ook Epifanie genoemd, wanneer de doop van Jezus (tot Christus) in de Jordaan wordt gevierd, op een moment waarop het hoogste kosmische licht zich verbindt met het beste van het aardse.
De doop is de geboorte van Christus die zich met de aardse Jezus verbindt tot aan Golgotha, tot aan Pasen, tot aan Hemelvaart en Pinksteren: het moment waarop hij tot Heilige Geest kan getransformeerd worden en zich opnieuw tot in kosmische wijdten kan uitleven vanuit een getransformeerde aarde.
Met Sint-Jan is dan het tegengestelde moment van Kerstmis bereikt: het moment waarin het uitademen overgaat naar het inademen. Door dat inademen ontstaat in ons de mens Jezus, door het uitademen de verlossing door de goddelijke Christus.
Inademing is werk, uitademing is geschenk.
Dit is de spirituele beelden-achtergrond van de in- en uitademing van het licht door de aarde in de loop van het schooljaar.
De steinerpedagogie integreert deze meditatieve beelden en deze diepe werkelijkheid door het vieren van jaarfeesten, maar ook door het kunstzinnig vormgeven van leerstof in dit ritme, door aansluitende en passende activiteiten in het lessenrooster, kortom: door een zinvolle jaarkalender voor de kinderen.
Alles wat op een juiste manier ritmisch verloopt, ondersteunt en stimuleert de gezondheid, het geheugen, het gevoelsleven en de verbinding tussen de mensen.
Met andere woorden: het welzijn voor het leven.
Terug naar De pedagogie